Bergama, tarih boyunca birçok farklı medeniyetin ve halkın yaşadığı önemli bir yerleşim yeri olmuştur. Bergama’da yaşamış olan halklar ve medeniyetler şunlardır:
1. Hititler
- MÖ 1600-1200 yıllarında, Hititler Bergama bölgesine yerleşmiş ve bölgeyi etkilemişlerdir. Ancak Bergama’nın Hititler tarafından kurulduğuna dair doğrudan bir kanıt bulunmamaktadır. Bununla birlikte, bölgedeki bazı höyüklerde Hitit kültürüne dair izler bulunmuştur.
2. Frigler
- Frigler, MÖ 1200-700 yılları arasında Anadolu’nun batısında geniş bir bölgeye hükmetmiş ve Bergama’yı da kapsayan bu topraklarda yaşamıştır. Frigler, özellikle bölgedeki yerleşim yerlerinde kalıcı izler bırakmıştır.
3. Persler
- Pers İmparatorluğu, MÖ 6. yüzyılda Anadolu’yu işgal etmiş ve Bergama da bu işgalden etkilenmiştir. Persler, Bergama’yı bir süre yönetmiş ve bölgedeki yönetim biçimlerini değiştirmiştir. Ancak Pers hâkimiyeti, Bergama’daki özgür şehir devletleri anlayışına ters düşmüştür.
4. Makedonyalılar
- Makedonya İmparatorluğu döneminde, özellikle Büyük İskender’in fetihleri sırasında Bergama, Makedon yönetimi altına girmiştir. İskender’in ölümünden sonra, Bergama, Makedonya’nın bölünmesiyle Selevkosların hâkimiyetine girmiştir.
5. Pergamon Krallığı (MÖ 3. yüzyıl)
- Pergamon Krallığı, Bergama’nın tarihindeki en parlak dönemi yaşamıştır. Eumenes I ve II. Eumenes gibi güçlü krallar altında Pergamon Krallığı, Helenistik dönemin en önemli merkezlerinden biri olmuştur.
- Pergamon Krallığı, güçlü bir askeri yapı, sanatsal gelişmeler ve bilimsel ilerlemelerle tanınır. Akropolis, Asklepion (tıp merkezi) ve Zeus Sunağı gibi önemli yapılar bu dönemde inşa edilmiştir.
6. Roma İmparatorluğu
- MÖ 133’te Pergamon Krallığı’nın son kralı Attalos III‘ün ölümünden sonra, Bergama Roma İmparatorluğu’na bağlanmıştır. Roma döneminde Bergama, çok önemli bir kültürel ve dini merkez olarak varlığını sürdürmüştür.
- Zeus Sunağı ve Pergamon Kütüphanesi, Roma döneminde hala önemli birer yapıydı.
7. Bizans İmparatorluğu
- Bergama, Roma İmparatorluğu’nun doğuya kaymasının ardından Bizans İmparatorluğu yönetimine girmiştir. Bizans dönemi, Bergama’daki yapıları dönüştürüp yeniden kullanıma sunma aşamasını kapsar. Örneğin, Kızıl Avlu (Kızıl Başilika), Roma döneminden Bizans’a geçişin simgesi olarak işlev görmüştür.
8. Osmanlı Dönemi
- Osmanlı İmparatorluğu döneminde Bergama, İzmir vilayetinin bir parçası olarak yönetilmiştir. Bu dönemde bölge, tarım ve ticaretle önemli bir yerleşim yeri olmuştur. Ayrıca, Bergama’da Osmanlı’dan kalma birçok tarihi eser de bulunmaktadır.
9. Modern Dönem
- Cumhuriyet döneminde Bergama, tarihi mirasını koruyarak, aynı zamanda tarım ve zeytincilikle ekonomisini güçlendirmiştir. Bugün, Bergama’da yaşayan insanlar, tarihi birikimi sahiplenmiş, zeytinyağı üretimi ve turizmle geçimlerini sağlamaktadır.